Mae'r ICO yn bodoli i'ch grymuso chi drwy gyfrwng gwybodaeth.

Diweddariadau diweddaraf

04 Mawrth 2024 - rydyn ni wedi'i ddiweddaru ein cymorth

Sut ydy e'n gweithio?

Mae ganddwch chi'r hawl i ofyn am gwybodaeth wedi'i recordio sydd wedi'i ddal gan awdurdodau cyhoeddus. Y gwybodaeth mwyaf amlwg yw copiau electronig neu papur o ddogfenau ffurfiol, fel polisiau neu munudau o gyfarfodydd. Ond, gallwch chi hefyd gofyn am wybodaeth o recordiau gwahanol fel e-bostiau, ffotograffau, neu recordiau swn.

Mae yna cyfreithiau sy'n rhoi hawl i fynediad i chi, rhain yw:

  • y Deddf Rhyddid Gwybodaeth (FOIA);
  • Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol (EIR); a
  • Rheoliadau INSPIRE.

Mae'r cymorth yn ffocysu ar y FOIA ac EIR. Gallwch ffeindio mwy o wybodaeth ar INSPIRE yn einCanllawiadau i'r rheoliadau'r INSPIRE.

Os ydych chi'n gofyn am wybodaeth, dylai'r awdurdodau cyhoeddus rhoi hyn i chi, heb law mae yna rheswm dda i beidio.

Rydyn ni'n defnyddio'r term 'cais am wybodaeth' i gorchuddio'r ceisiadau gallwch chi wneud gan ddefnyddio'r FOIA neu'r EIR.

Os ydych chi eisiau gofyn am gopi o'ch gwybodaeth personol chi oddi wrth awdurdod cyhoeddus, gwnewchcais gwrthrych am wybodaeth.

Pwy gallwch chi ofyn?

Gallwch gofyn am wybodaeth o unrhyw awdurdod cyhoeddus yn Lloegr, Cymru, neu'r Gogledd Iwerddon, a awdurdodau cyhoeddus dros y DU sydd wedi'u sefydlu yn Yr Alban.Mae gan Yr Alban deddfwriaeth ei hun, sy'n gorchuddio awdurdodau cyhoeddys Yr Alban, ag ei gomisiynydd..

Esiamplau o awdurdodau cyhoeddus:

  • adrannau llywodraeth, gweinyddiaethau datganoledig, chyrffoedd cyhoeddus, a phwyllgorau arall;
  • cynghorau lleol;;
  • ysgolion, colegau a phrifysgolion;
  • gwasanaethau iechyd cyhoeddus - gan gynnwys ysbytai, doctoriaid, deintydd, feryllwyr, ac optegwyr;
  • cwmnïau sy'n perthyn i'r cyhoedd;
  • amgueddfeydd, orielau a theatrau sy'n cael eu hariannu'n gyhoeddus; a'r
  • gwasanaethau heddlua thân.

Gallwch wneud cais gwybodaeth amgylcheddol i rai cwmniau preifat neu cyhoeddus sy'n gyda cyfrifoldebau cyhoeddus - fel cwmniau ddwr.

Os nad ydych chi'n siŵr a gewch chi wneud cais i sefydliad, gallwch gysylltu â ni drwy'n llinell gymorth ar0303 123 1113neuein sgwrs fyw.

Tipiau gorau

I wneud ceisiadau am wybodaeth mor effeithlon ac effeithiol a phosib, defnyddiwch y dull yma:

  1. Chwiliwch yn gyntaf.Mae awdurdodau cyhoeddus yn cyhoeddi llawer iawn o wybodaeth. Efallai byddwch chi'n ffeindio beth sydd angen gan chwilio ar-lein, neu gan edrych ar fap safle'r gwefan. Os ydy'r gwybodaeth barod yn y parth cyheoddus, efallai bydd hi'n gyflymach i ffeindio eich hunain.
  2. Cadwch e'n clir.Gwnewch eich cais mor syml a phosib. Efallai bydd rhestrau wedi'i niferu neu pwyntiau bwled yn helpu gyda'r strwythr eich cais. Triwch wneud e'n mor hawdd a phosib i'r awdurdod cyhoeddus i ddeall.
  3. Bod yn neis.Hyd yn oed os ydych chi'n anhapus gyda'r sefydliad, triwch i roi eich barn i un ochr a ffocysu ar y gwybodaeth rydych chi eisiau derbyn. Os posib, cadwch eich cais am wybodaeth ar wahan o unrhyw e-bostiau neu cwynau eraill.
  4. Darllenwch dwywaith.Cyn i chi anfon cais, edrychwch unwaith eto i wneud yn siwr fod e'n clir ac yn hawdd i ddilyn. Os nad ydych chi'n siwr, cymerwch ail barn o rywun ti'n nabod. Gallwn nhw spotio rhywbeth efallai nad ydych chi wedi. Os ydy'r awdurdod cyhoeddus angen gofyn i chi i esbonio rhywbeth, bydd eich cais yn cymryd mwy o amser nag sydd angen.

Diogelwch arian cyhoeddus

Mae gennych chi hawl i weld gwybodaeth gyhoeddus ac mae'n rhaid i gyrff cyhoeddus barchu hynny.

Er hynny, mae ceisiadau'n costio amser ac arian i gyrff cyhoeddus ymateb iddyn nhw. Arian cyhoeddus yw hwn ac mae angen inni sicrhau ei fod yn cael ei wario mewn ffordd gyfrifol.

Mae'n bwysig na ddylech chi gyflwyno ceisiadau gwamal neu ddibwys.

Ddylech chi ddim gwneud ceisiadau am yr un wybodaeth fwy nag unwaith, oni bai bod yr wybodaeth wedi newid lawer.

Ni ddylech chi wneud ceisiadau fel ffordd o gosbi cyrff cyhoeddus, os ydych chi'n meddwl bod nhw wedi gwneud rhywbeth yn anghywir. Os ydych chi'n wneud unrhywbeth uwchben, gall y corff cyhoeddus ystyried eich cais a wrthod i weithredu.